• Cumhurbaşkanı Erdoğan, katıldığı programda imar affının katalog suçlar içinde yer alacağını belirterek “Köşeye sıkıştıracağız bu işin affı olmaz” dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: İmar affı ilk kez 1984 yılında uygulandı; ardından 36 yıl içinde birçok kez tekrar yasalaştırıldı. En son imar affı, Haziran 2018 genel seçimlerinden önce “imar barışı” ismiyle yürürlüğe girdi. İmara aykırı, ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olan yapıların kayıt altına alınmasıyla bu yapılara yasallık kazandırmak amaçlandı.</li></ul>

Aposto Gündem

<h3 data-touched="true" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Köyden Kente Göç</h3>Türkiye’de köyden kente göçün başlamasıyla beraber köyden gelenlerin en temel sorunu olan barınma sorunu için kentlerin o zamanki sınırlarının dışına doğru devlet veyahut başkasının arazisinin üzerine ev yapmasıyla imar sorunu ortaya çıkmıştır. Bu da arazisi başkasına ait binlerce evin varolmasına sebep olmuştur. Bugün gecekondular sadece İstanbul hatta şuan büyükşehir dediğimizde aklımıza gelen 5 büyükşehirde de değil hemen hemen tüm il ve büyük ilçelerde ortaya çıktı. Bu kadar kaçak yapının devlet tarafından -özellikle de oy kaybına sebep olacağını da tahmin ederek- yıkılması beklenmediği gibi Türkiye gibi bir deprem ülkesinde bu evleri neredeyse hiç incelemeden tapu vermek de beklenmemelidir. Ancak sadece bir defa da değil defalarca ve defalarca bu evlere tapular verildi.Sorun gecekonduların yapılması ile başlasa bile asıl sorun hükümetlerin vatandaşların &nbsp;isteklerine nasıl davranacağı üzerinedir. Günün sonunda kontrolsüz bir şekilde gecekondulara tapu vererek devlet tarafından onaylamak devletin o binayı deprem ve doğal afetlere karşı sağlam gördüğü anlamına gelir. Devletin gecekondulara karşı tavrı hoş bulmasa da makbul görmesi ve keza bu binalara her seçim döneminin sonunda veya başında imar aflarına gidilmesi bu kararın insan sağlığından daha çok politika için yapıldığını göstermektedir.İmar afları genel olarak merkez sağ hükümetlerin seçim öncesi veyahut sonrasında verdikleri aflar olduğunu sıkça görmüş olsak bile ilk imar affı CHP’den gelmiştir. 1946 Genel Seçimleri ilk kez birden fazla partinin katıldığı gerek vekil dağılımı gerekse sandık güvenliği açısından çok fazla dedikodu ve şüphe içerse bile 1946 seçimlerini CHP kazanmıştır. CHP bu süreçte Demokrat Parti’nin vaadettiği birçok vaadi gerçekleştirmiştir. DP’nin vaat ettiği CHP’nin yaptığı bu vaatlerin büyük bir kısmını popülist vaatler olarak nitelendirebiliriz. İmar affı da tıpkı bu vaatler gibi popülist ve halkın bir bölümünün oyunu kazanmak için çok kıymetli bir yoldur. Siyaset bize şunu gösterir ki seçimi kazanacağından emin olmayan bir siyasi parti vatandaşa elindeki her şeyi vaat etmekten hiç ama hiç çekinmez.Böyle bir ortamda CHP 1950 seçimlerine giderken oyunu artırma amacıyla köyden kente göçün yeni yeni ivmelendiği bu ortamda 1949 yılında şuan ismine imar affı veya imar barışı dediğimiz uygulamayı gerçekleştirdi. Bu af aslında ruhsatsız yapıların gerektiğinde yıkılması gerektiğine dair olan ibarenin değiştirilmesiyle yapılmıştır. CHP’nin oy kazanma noktasında gerçekleştirdiği bu değişiklik sonrasında CHP ile beraber iktidardan inmemiş aksine iktidarın yeni sahibi olan Demokrat Parti ile birlikte Türkiye’nin yeni bir gerçeği olmuştur. Demokrat Parti de tıpkı Cumhuriyet Halk Partisi gibi 1954 yılında gerçekleşecek seçimler öncesinde bir imar affında bulunmuştur. Devletin, para kazanmak için şehirlere gelen maddi durumu düşük vatandaşlarına imar konusunda rahatlık sağlaması bir iyilik gibi gözükebilir ancak her imar affında devlet düzensiz göçü, düzensiz şehirleşmeyi ve tabii ki en ama en önemlisi depreme dayanıklılığı meçhul binaları onaylıyordu. Bu sadece bir onaylama ile sınırlı kalmadığı gibi bir teşvikti aslında. Devlet kendi elleriyle her seçimden önce vatandaşlarına şehirlere gelin evlerinizin dayanıklılığına bakmadan sizlere tapu vereceğiz diyordu.Demokrat Parti imar affını CHP’den öğrendikten sonra bir sonraki seçimden hemen önce bir imar affı gerçekleştirmiş sonrasında da tıpkı CHP gibi onlar da bu silahı kullanmaya devam etmişti. 27 Mayıs Darbesinden önce bir kez daha imar affı gerçekleştiren Demokrat Parti aslında bunu yaklaşan seçimler için bir oy devşirme aracı olarak görüyordu. 60’lara kadar imar affı bir vaat olarak resmi seçim tebligatnamelerinde verilmediğini görmekteyiz. Ancak özellikle 50’ler siyasi partilerin vaatlerinin çok ciddi olanları haricinde seçim tebligatnamelerinde yer vermedikleri bir dönemdi. Bu etki 90’lara kadar sürerken özellikle Özal ve sonrasında 90’lı yıllardaki siyasi parti enflasyonu ile birlikte bitmiştir.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1960’lar</h3>60’lı yıllara girmemizin hemen sonrasında Türkiye yaşadığı darbe ile demokratik hayatını bir süreliğine dondururken tıpkı demokrasi gibi imar affı da dondurulmuştu. İmar affı kendisini yeniden kullanacak bir partiyi beklerken belki de yıllar sonra depreme dayanıklılık açısından çok fazla gündeme gelecek bir vaat ile karşıya çıkmıştır. 60 darbesinden yaklaşık bir sene sonra yapılan ilk seçimde Demokrat Parti’nin devamı Adalet Partisi şu vaatte bulunmuştur; Bataklık halinde olup kurutulabilir toprakların ıslah ve imariyle tevzi olunması; 1961 Adalet Partisi Seçim BeyannamesiBu vaat toprağı olmayan köylünün toprak edinmesini sağlamak için verilmiş bir vaat olmakla beraber üstünden geçen 60 yıldan beridir vatandaşın deprem ve sel gibi afetlerle daha fazla yüzleşmesine sebep olmuştur.Türkiye deprem gerçekliğine önceki yazılarımızda bahsettiğimiz gibi hiç hazır olmamakla beraber hep birlikte depreme karşı önlem almak yerine depreme dair önlemsizlikler artmıştır.Bunun sonrasında Türkiye’nin ilk koalisyon hükümetinin kurulmasıyla birlikte imar affı pek gündeme gelmediği gibi 1966 yılında tekrar bir imar affı gerçekleşmiştir.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">80’ler ve Özal</h3>Türkiye’de gariptir ki bu zamana kadar siyasi bir oy devşirme aracı olan imar affını sadece ve sadece tek parti iktidarlarında yapılmıştır. Siyasi partilerin koalisyon hükümetlerinde birbirlerini önleyici pozisyonlar alabilmeleri veya siyasi olarak bu oy devşirme aracını ortak olarak paylaşmak istememelerinden ötürü de olabilir 1970’lerde hiç imar affı gerçekleşmemiştir.Özal da tıpkı eski dostu Demirel, Demirel’in öncülü Menderes ve Menderes’in imar affını öğrendiği İnönü gibi tek başına iktidar olduktan sonra yaklaşan seçimlerde tek başına iktidar kalabilmek için imar affını gerçekleştirmiştir. Özal bu noktada diğer liderlerin aksine imar affını değiştirip yeniden işler hale getireceğini belirtmiştir;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Dahası da var; Konut meselesinde vatandaşa haksızlık edilmiştir. Vatandaşa ev yapması için arsa göstermek yerine, zar zor arsa bulana ruhsat verilmemiştir. Vatanda kaçak konut yapmaya zorlanmıştır. Ne yüzden? Saçma sapan, çağı geçmiş bir mevzuat yüzünden. Hatta imar affı bu hatalar yüzünden çıkarılmıştır. Ama gene bürokrasi, kırtasiyecilik bu affı da çalışamaz hale getirmiştir. İlk iş olarak, bu mevzuatı değiştireceğiz ve imar affını işler hale getireceğiz. (2) 1983 &nbsp;TRT Seçim Konuşması</blockquote> Bu konuşma 1983 seçimlerine giderken TRT’ye verilen seçim konuşmasıdır. Bu noktada Özal’ın imar affını değiştirmesiyle beraber devlet imar affı kapsamına alınan her ev için ruhsat ücreti alıyordu bu da imar affının aynı zamanda iktidar için bir oy devşirme aracı değil aynı zamanda bir gelir kapısı haline getiriyordu.1984 - 1986 arasında gerçekleşen imar affının ardından tıpkı önceki imar afları gibi iktidarda tek parti varken gerçekleşirken artık imar afları sadece oy devşirmek için değil devlete kaynak yaratmak için de kullanılmaya başlandı.&nbsp;Özal iktidarı kaybederken tıpkı daha öncesinde 70’ler hakkında bahsettiğimiz gibi Türkiye koalisyon hükümetlerinin yaygın olduğu dönemlerde imar affı uygulanmama kültürü devam ederken 90’lı yıllara doğru yargıtayın verdiği karar ile Anavatan Partisi’nin iktidardayken verdiği tapu tahsis belgelerinin tapu almak için yeterli olmadığı yönünde karar vermesiyle beraber imar afları ve ödenen bedeller boşa gitmiştir. 90’lar boyunca bu olayı çözme vaati siyasi partiler tarafından defalarca verilmiştir.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2000’ler ve İmar Barışı</h3>Türkiye 90’lı yıllardan çıkar Türkiye siyasi tarihinde ilk kez imar affı bir koalisyon hükümetinde gerçekleşmiştir. DSP, MHP ve ANAP koalisyonunda gerçekleşen bu imar affı sonrasında birçok imar affını yapacak hatta imar affını daha da meşhur edip imar barışını beraber getirmiştir.Tüm bu süreçte AK Parti tek başına ilk kez iktidara geldiği 2002 yılında imara dair şu vaatte bulunmuştur;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Belediye yöneticileri, modern belediyecilik, kentleşme, imar gibi konularda eğitime tabi tutulacaktır.(3) AK Parti 2002 Seçim Beyannamesi</blockquote> 2002 yılında iktidara gelirken imar affına dair hiçbir vaatte bulunmasa bile iktidara geldikten hemen sonra 2003 yılında bir imar affında bulunmuştur. Genellikle seçimlere yakın zamanlarda yapılan imar affı seçimden hemen sonra yapılmıştır. Bununla beraber 2007 genel seçimlerinden önce 2005 yılında AK Parti imar affında daha bulunmuştur. İktidara geldikten sonraki 4 yıl içerisinde iki imar affında bulunmasına rağmen AK Parti iktidarı 2006 yılında yayınlanan AK Parti yayınladığı Kalkınma ve Demokratikleşme Programında aksini söylemiştir;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Kurulu şehir bölgesinde imar tadilatı yapıp yoğunluğu artırmak yerine, gecekondu bölgelerinde imar ıslah planları gerçekleştirilecek, mücavir alanlardaki planlamanın sürat kazanması sağlanacaktır.AK Parti Kalkınma ve Demokratikleşme Programı</blockquote>Üzerinden bir sene geçmiş olmasına rağmen AK Parti 2007 yılındaki genel seçimlerde bir sene önceki programının aksine imar affını destekleyen vaatte bulunmuştur;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bir taraftan planlar süratle tamamlan›rken,diğer taraftan da imar ve yapılaşma konusundaki izin, ruhsat, denetim gibi işlemlerde bürokrasinin azaltılması esas olacak, ilgili merkezi ve yerel kurumların ortak organizasyonu ve işbirliği ile bu tür hizmetlerin öncelikle yerinden ve tek muhatap aracılığıyla verilmesi için gerekli altyapı oluşturulacaktır.&nbsp;AK Parti 2007 Seçim Beyannamesi</blockquote> AK Parti 2006 yılında imar affı yerine imar islah programı gerçekleştireceğini söylerken bir sene sonraki seçimlerde imar affının kolaylaştırılmasını vaat etmiştir. Bunu belki de bir yanlışlık olduğunu düşünmenin ötesinde AK Parti 2002 sonrasında imar affını kolaylaştırmayı ve artırmayı amaçlayan vaatlerde bulunmuştur. Bunun yanında 2018 yılında AK Parti seçime giderken imar barışını gerçekleştireceğini vaat etmiştir;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Yapı Kayıt Belgesi ile imar barışını sağlayacağız. İmar barışıyla, mevcut yapısında herhangi bir değişiklik yapılmaksızın, imarsız ya da imara uygun yapılmamış binalara yapı kayıt belgesi vereceğiz&nbsp;AK Parti 2018 Seçim Beyannamesi</blockquote>İmar barışı beraberinde bu evlerin depreme dayanaklılığından bina sahiplerini sorumlu tutarken depreme dayanaklılığı meçhul olan binlerce evi resmi statü altına almıştır.İmar afları ve imar barışları bugüne kadar siyasetimizde bir oy devşirme ve vaat aracı olduğu gibi inşaat sektörünün kaçak yapılaşmasını indirekt yoldan onaylamış ve desteklemiştir. Bu da depreme karşı önlemi olmayan binlerce binaların göz göre göre tapu verilmesi demektir.

Vaat

Dünden bugüne imar affı nasıl ortaya çıktı ve nasıl ilerledi

İmar'ın Affı ve İmar'ın Barışı

İmar affı, bir diğer ve sevimli adıyla “imar barışı”, imar mevzuatına ya da ruhsata aykırı şekilde inşa edilen binalara yapı kayıt belgesi verilmesi anlamına geliyor. Yani imar aflarıyla kaçak yapılara resmi olarak izin veriliyor, kaçak yapılaşma teşvik ediliyor. Popülist iktidarlar çoğunlukla seçimlerden hemen önce ruhsata aykırı evlerin sahiplerini tapu sahibi yaparak oy devşirmeyi amaçlıyor.İmar aflarından arsa veya hisse tapusuna sahip ancak oturma izni olmayan konutlar, konut olarak kayıtlı olsa da iş yeri olarak kullanılan yerler ya da iskân belgesi olmayan, kat irtifak tapusu olup kat mülkiyet tapusu olmayan, belirlenen azami yüksekliği aşarak ruhsatsız kat çıkan yüksek binalar faydalanıyor.Türkiye’de ilk kez 1949 yılında ruhsatsız binaların imar planına uygun bulunmaları halinde yıkılmamalarını sağlayan bir yasa değişikliği yapıldı. Bildiğimiz anlamda ilk imar affı 1984’te uygulandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2018 yılı verilerine göre Türkiye’deki binaların yaklaşık 13 milyonu, yani yarısından fazlası imara aykırıydı.TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç "Mühendislik hizmeti almadığını varsaydığımız yapıların yasallaştırılması, deprem gibi doğal olaylarda yıkıntı olmaları halinde sorumluluğu, bu kararı alan devletin veya siyasi iktidarın üzerine bırakmaktadır." diyerek imar affının insanların sağlıklı ve güvenli bir konutta yaşamasını belirsizliğe soktuğunun <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-54833729" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">altını çiziyor</a>.En son imar affı ise 24 Haziran 2018’deki genel seçimden hemen önce, 6 Haziran 2018’de yürürlüğe girmişti. 31 Aralık 2017 'den önce ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapılmış kırsal ve kentsel alanlardaki tüm yapılar af kapsamına alınmıştı. Bu aftan 5 milyon 848 bin 927’si konut, toplam 7 milyon 85 bin 969 adet bina faydalanmıştı.Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 2019’da "İmar affının binanın sağlam olduğunu göstermediğini” söylemişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, reklamlarla müjde olarak duyurulan imar affı için “Hatay’da 205 bin, Kahramanmaraş’ta 144 bin 556 vatandaşımızın tapu sorununu çözdük.” yorumunda bulunmuştu.İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Selim Tulumtaş, Şubat 2019’da kaçak ve riskli yapıların affedilmesi sonucu 2 milyon 700 bin kişinin risk altında olduğunu açıklamıştı.2020’de 113 vatandaşın hayatını kaybettiği İzmir depreminden sonra Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu imar aflarının yasaklanması ve imar affıyla sağlanan tüm ruhsatların iptal edilmesi çağrısı yapmıştı.TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Sekreteri Gencay Serter, 1999 depremi sonrasında depreme dayanıklı yapıların denetimi ve inşası için yeni yasal düzenlemeler yapıldığını, bunların 2018’de güncellendiğini ancak “belirli aralıklarla gündeme getirilen imar affı uygulamalarının risk azaltmayı hedefleyen bilime dayalı mevzuatı ve idari işleyişleri işlevsiz kıldığını” ifade ediyor. 2001 öncesi yapılan binaların depreme dayanıklılığı konusunda belirsizlik olduğunu söyleyen Serter, “Deprem bölgesinde bulunan kırılgan yapı stokunun depreme dayanıklılık noktasında envanterinin çıkarılarak bu yapıların dönüşümüne ilişkin iş ve işlemler zamanında yapılmış olsaydı bunca bina elbette ki yıkılmazdı.” <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2023/02/09/imar-affi-depremlerdeki-rolu-nedir-uzmanlar-imar-barisi-konusunda-nelere-dikkat-cekiyor" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumunu yapıyor</a>.Uzmanlar, Kahramanmaraş merkezli depremlerde yeni yapılan pek çok binanın yıkılmasına rağmen iyi inşa edilen binaların yıkılmadığını, yeni yapıların yıkılmasının doğrudan imar aflarıyla ve bina deprem yönetmeliğinin ciddiyetle uygulanmamasıyla ilgili <a fr-original-style="" href="https://birikimdergisi.com/guncel/11258/afet-yasasi-insaat-sektoru-ve-depreme-hazirlik" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">olduğunu söylüyor</a>.Yasal kazanımlar, imar barışı sebebiyle uygulamaya geçirilemiyor. Türkiye bir deprem ülkesi olduğunun bilinciyle kentlerini depreme dayanıklı hale getirmek yerine, mevzuata uygun olmayan binaları dahi yasal hale getirmeyi uygun gören bir anlayışla idare ediliyor.Depremin ardından yeniden gündeme gelen son imar affına AK Parti ve MHP’li milletvekilleriyle birlikte evet oyu veren 8 CHP milletvekili, torba yasaya evet dediklerini, imar affına şerh düştüklerini, torba yasada emeklilere bayramlarda iki maaş ikramiye verilmesi gibi uygulamalar olduğu için evet oyu verdiklerini, oturuma sadece 8 CHP’linin katılmasının da imar affına yönelik bir tepki olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/imar-affina-evet-diyen-vekiller-o-donemde-savunuyorduk-simdi-herkes-ders-cikarmali-haber-1603582" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dile getiriyor</a>.Eski AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya da evet oyu verdiği imar affıyla ilgili depremden sonra yaşananlardan ders çıkarılması ve imar affını her şartta yasaklayan bir anayasa değişikliği yapılması çağrısı yapıyor.Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici tarafından 25 Temmuz 2022’de TBMM’ye sunulan ve Ekim 2022’de Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm komisyonuna sevk edilen yeni bir imar affı tasarısı bulunuyor. “Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla Yapı Kayıt Belgesi başvuruları için daha önce belirlenmiş sürelerin uzatılması ve daha önce bu sürelerden kaynaklı belgeleri iptal edilenler hakkında tesis edilen idari işlemlerin ve para cezalarının iptal edilmesini” amaçlayan imar affının kaderini, depremden ne kadar ders alacağımız belirleyecek gibi duruyor.

Spektrum

Depremden etkilenen 10 ilde 294 bin 166 bina imar affından yararlanmıştı. 

Kaçak yapılar yasallaştırılıyor

Fotoğraf: Bilal Seçkin/Adıyaman<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Hatay ve Kahramanmaraş başta olmak üzere birçok il neredeyse yerle bir oldu. Resmi veriler enkaz çalışmaları henüz tamamlanamamış olmasına rağmen 40 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini ve 100 binden fazla kişinin enkazdan yaralı olarak çıkarıldığını göstermektedir. Hayatını kaybeden insan sayısı ve maddi hasar bakımından Türkiye tarihinin en büyük doğal afetini yaşadı.Bu kadar dramatik düzeydeki kayıpların en büyük sorumlusunun depremden önce ve sonra yapılması gerekenleri yapmayan siyasetçi ve idareciler olduğunu belirtmek gerekir. Yerbilimciler özellikle Elazığ depreminden sonra Doğu Anadolu Fay hattının uykudan uyandığını, depreme karşı hazırlık yapılması gerektiğini buldukları her fırsatta dile getirdiler. Binaların depreme dayanıklılık testlerinin yapılması gerektiğini ve riskli ve acil dönüştürülmesi gereken konutların tespit edilmesi gerektiğini dile getirdiler. Bu hususta hükümetin gerekli adımları atmadığını söyleyebiliriz. Dahası, 2019’da imar affı olarak bilinen yasa ile yüzbinlerce kaçak konuta legal meşruiyet sağlanmış ve riskli konutların dönüştürülmesinin önündeki engelleri artırmış oldu. İmar affı, inşaat odaklı ekonomik büyüme gibi siyasetçilerin kısa vadeli çıkarlarına hitap eden politikaların sonuçlarını bir kez daha acı bir biçimde yaşıyoruz.&nbsp;Doğal afetlere hazırlık bakımından da hükümetin başarılı bir performans ortaya koymadığını belirtmek gerekir. Her ne kadar deprem geniş bir alanı etkilemiş olsa da böyle bir senaryoya karşı lojistik planlamalarının yapılmamış olması birçok enkaza ilk günlerde hatta ilk haftada erişilememesine ve birçok insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Öte yandan, hemen her ilçede örgütlü olan disiplinli ve dayanıklı insan gücü olarak TSK’nın kurtarma çalışmaları ve asayişin sağlanması için ilk birkaç günde sahaya gönderilmemesi ciddi bir hata olarak görülüyor. Belli ki AKP hükümetinin afet yönetimini sivilleştirme arzusu, buna karşın AFAD’ın imkânlarını büyük doğal afetlere hazırlıklı kapasite düzeyine getirememesi bu yaşadığımız yıkımın temel sebeplerinden birisi.AFAD’ın gönüllülerle birlikte personel sayısının ancak 10 bin olduğu, bunun ise binlerce binanın yıkıldığı bir afette arama kurtarma çalışmaları bakımından yetersiz kalacağı tahmin edilebilirdi. Öte yandan hükümetin ilgili kurumlarının ciddî bir koordinasyon sorunu yaşadığını ve bunun da zamana karşı yarışta birçok insanın hayatını kaybetmesine neden olduğunu belirtmek gerekir.

Özgürlük Gündemi

6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki deprem yaşandı. Birbirine yakın mesafede ve zamanda gerçekleşen bu iki büyük deprem 10 ilde yaklaşık 13 milyon vatandaşın hayatını etkiledi.

İmar affı ile ilgili hikayeler